در دنیای پرپیچ و خم فناوری اطلاعات، طراحی UI یا طراحی رابط کاربری (UI) نقش برجسته‌ای در برقراری ارتباط میان انسان و فناوری ایفا می‌کند و تأثیر قابل توجهی بر رضایت و رفتار کاربران دارد.
برای درک بهتر موضوع به مثال زیر توجه کنید: فرض کنید می‌خواهید لباس بخرید و در مسیر خود دو مغازه مختلف را می‌بینید؛ یکی از این مغازه‌ها دارای ویترینی شیک و با چیدمان مرتب است، در حالی که مغازه دیگر ویترین‌های نامرتب و درهم‌برهم دارد.خب! قطعاً مغازه‌ای که ویترین شیک و با چیدمان مرتب دارد، تأثیر مثبتی بر تجربه خرید شما خواهد گذاشت. وقتی وارد این مغازه می‌شوید، لباس‌ها را به طور مرتب در قفسه‌ها و ریل‌ها مشاهده می‌کنید، هر کدام با توجه به جنس، نوع و رنگ لباس‌ها به طور مرتب چیده شده‌اند. این ترتیب و ظاهر مرتب از محصولات نشان‌دهنده تلاش و دقت فروشنده در ارائه محصولات با کیفیت است.قفسه‌بندی‌های مرتب و شیک معمولاً نشان از حرفه‌ای بودن فروشگاه دارند، که به نوبه‌ی خود نقش مهمی در جلب اعتماد مشتریان ایفا می‌کنند. همچنین، نمایش محصولات در ویترین‌های مرتب به شما کمک می‌کند تا به سرعت لباس مورد نظر خود را پیدا کنید و تجربه‌ی خرید لذت‌بخش‌تری داشته باشید.
اما اگر مغازه، ویترین نامرتب داشته باشد، در همان نگاه اول، شما را به تردید می‌اندازد. ویترین‌های درهم برهم و نامنظم نشان دهنده این است که فروشنده به ارائه محصولات با کیفیت اهمیتی نمی‌دهد. وجود قفسه‌های نامرتب از لباس در داخل مغازه نیز، باعث ابهام در انتخاب محصولات می‌شود و در نتیجه تجربه‌ای منفی برای مشتری رقم می‌خورد.
در این مثال، ویترین‌های شیک و قفسه‌بندی‌های مرتب نمایانگر طراحی رابط کاربری مغازه هستند که یک تجربه خرید مثبت برای مشتری را ایجاد می‌کنند. در ادامه قصد داریم، نکات کلیدی در طراحی رابط کاربری و نقش آن در ایجاد تجربه کاربری منحصر به فرد را بررسی کنیم.
رابط کاربری (UI) چیست؟
رابط کاربری یا UI مخفف عبارت User Interface است که به تعامل بین کاربران و دستگاه‌ها یا نرم‌افزارها اشاره دارد. هدف اصلی رابط کاربری، فراهم کردن ارتباط آسان، مفهومی و کارآمد بین کاربران و سیستم می‌باشد.
رابط کاربری شامل اجزای گرافیکی مانند دکمه‌ها، فرم‌ها، منوها، تصاویر، آیکون‌ها و همچنین عناصر تعاملی مثل پنجره‌ها، جعبه‌های پیام، اعلان‌ها و غیره هستند. کاربر در حین استفاده از یک محصول دیجیتالی مانند نرم افزار یا وب سایت، با این عناصر در تعامل است؛ از این رو UI تأثیر مستقیمی بر تجربه کاربری دارد.
در طراحی UI یا رابط کاربری، عوامل مختلفی مانند طراحی ظاهری، نحوه چیدمان و ارتباط بین عناصر، سازگاری با اصول تجربه کاربری (UX) و طراحی بهینه برای انواع دستگاه‌ها (Responsive Design) مد نظر قرار می‌گیرند. هدف نهایی طراحی رابط کاربری، ایجاد یک تجربه کاربری مثبت و مؤثر با ایجاد ارتباط نزدیک و قابلیت استفاده آسان برای کاربران است.
طراحی UI یا طراحی رابط کاربری چیست؟
طراحی رابط کاربری (UI) فرآیند ایجاد و طراحی عناصر و اجزایی است که کاربران در تعامل با یک نرم‌افزار، وبسایت، اپلیکیشن موبایل یا هر نوع سیستم دیگر مشاهده و استفاده می‌کنند. هدف اصلی طراحی UI، ساختاردهی، ایجاد یک ظاهر گرافیکی زیبا و جذاب و تجربه کاربری بهبود یافته برای کاربران است تا فرآیند تعامل آنها را با سیستم ساده، مؤثر و دلپذیر کند.
عناصر مختلفی که در طراحی رابط کاربری نقش دارند عبارتند از:
عناصر گرافیکی
شامل طراحی‌های گرافیکی مانند آیکون‌ها (دکمه)، تصاویر، فونت‌ها، رنگ‌ها سایر عناصر گرافیکی است که ظاهر کلی رابط کاربری را تشکیل می‌دهند.
ترتیب و پوزیشن‌دهی عناصر
چیدمان مناسب عناصر مختلف مانند دکمه‌ها، منوها، فرم‌ها و نوارها به صورتی که کاربران به راحتی به آنها دسترسی داشته باشند.
- دکمه‌ها برای کاربران امکان انجام عملیات‌ها مانند تأیید، لغو، ارسال و غیره را فراهم می‌کنند.
- نوار ابزار نیز به عنوان ابزاری برای مسیریابی و دسترسی به قسمت‌های مختلف سیستم یا وبسایت عمل می‌کند.
- فرم‌ها برای جمع‌آوری اطلاعات از کاربران و ورود داده‌ها به سیستم استفاده می‌شوند؛ طراحی درست این فرم‌ها می‌تواند به تجربه کاربری کمک کند.
- منوها برای دسترسی به انواع صفحات یا بخش‌های سیستم وبسایت یا اپلیکیشن استفاده می‌شوند.
- ناوبری مسیر حرکت بازدیدکنندگان را در صفحات سایت و یا اپلیکیشن مشخص می کند.
تعامل‌پذیری
دکمه‌ها، فرم‌ها و عناصر دیگر باید به طور واضح و قابل فهم برای کاربران طراحی شوند تا تعامل با سیستم برای آنها آسان باشد.
واکنش‌پذیری
رابط کاربری باید با انواع دستگاه‌هایی که کاربران از آن استفاده می‌کنند(مانند رایانه‌های شخصی، تبلت‌ها، موبایل‌ها و و همچنین محیط‌های مختلف (مثل وب، اپلیکیشن‌ها و غیره) سازگاری داشته باشد. بعبارتی طراحی UI باید به طور متناسب با اندازه صفحه نمایش کاربر تغییر شکل کند تا در انواع دستگاه‌ها به درستی نمایش داده شود.
صفحه‌بندی
تنظیم و ترتیب اجزای مختلف صفحه به گونه‌ای که اطلاعات به خوبی منتقل شوند و ظاهر آراسته و کارآمدی داشته باشند. ترتیب صفحات و محتوا در یک وبسایت یا اپلیکیشن در ایجاد تجربه کاربری نقش برجسته‌ای دارد.
قابلیت تغییر و بهبود
رابط کاربری باید به راحتی قابل بهبود و تغییرات باشد تا با نیازها و بازخوردهای جدید سازگار شود.
تجربه کاربری (UX)
رابط کاربری به تجربه کاربر در طول تعامل با محصول یا سیستم اشاره دارد و ارتباط کاربران با محصول را تسهیل می‌کند. طراحی مناسب رابط کاربری می‌تواند تجربه کاربران را بهبود داده و موجب افزایش رضایت و استفاده بهتر از محصول شود.
چند عبارات کلیدی
طراحی رابط کاربری یک سیستم باید به گونه‌ای باشد که کاربران بتوانند به سادگی و بدون نیاز به آموزش قبلی، از آن استفاده کنند. یعنی طراح به جای انتقال فرآیندها و عملیات پیچیده به کاربر، نحوه استفاده از محصول یا سرویس را ساده و شفاف می‌کند.
ارتباط بصری و عاطفی نیز در طراحی رابط کاربری مهم است؛ انتخاب رنگ‌ها، فونت‌ها، آیکون‌ها و تصاویر می‌تواند احساسات و انگیزش کاربران را تحت تأثیر قرار داده و تجربه‌ای دلپذیر را ایجاد کند.
طراحی رابط کاربری (UI) به طراحی اجزای بصری و ظاهری محصول اشاره دارد که کاربر با آنها در تعامل است. UI شامل عناصری مانند دکمه‌ها، فرم‌ها، منوها، آیکون‌ها، رنگ‌ها، ترتیب و طراحی صفحات و بخش‌ها و سایر اجزای بصری محصول می‌شود. هدف اصلی UI زیبایی‌شناسی و کاربردی بودن است. طراحی UI تأثیر مستقیم در جذابیت و راحتی استفاده کاربران از محصول دارد.
طراحی تجربه کاربری (UX) به تجربه کلی کاربران در ارتباط با محصول اشاره دارد. UX شامل تمامی جنبه‌هایی است که در فرآیند تعامل کاربر با محصول دخیل می‌شوند، از جمله تجربه درک شده، احساسات و واکنش‌های کاربران، ساختار و سازماندهی اطلاعات، ناوبری، زمان‌بندی، و تعاملات کاربری. هدف اصلی UX ارتقاء رضایت و رفاه کاربران از تعامل با محصول است.
پس می توان گفت:
تجربه کاربری (UX) و طراحی رابط کاربری (UI) هر دو به ایجاد تجربه کاربری مؤثر کمک می‌کنند. UI تمرکز خود را بر روی ارتباط بین کاربران و سیستم قرار می‌دهد، در حالی که UX تجربه کاربر را از زمانی که با محصول آشنا می‌شود تا زمانی که از آن استفاده می‌کند، پوشش می‌دهد. برای ایجاد تجربه کاربری خوب، این دو نقش بسیار مهمی ایفا می‌کنند.
اصول اساسی در طراحی رابط کاربری
تاپ‌داون طراحی (Top-Down Design): این اصل به معنای شروع از سطح بالا به پایین می‌باشد؛ به این ترتیب که ابتدا به‌طور کلی نیازها و اهداف کاربران شناسایی شده و سپس به جزئیات طراحی پرداخته می‌شود.
سادگی و شفافیت: طراحی‌های ساده، بدون پیچیدگی‌های اضافی، تجربه کاربری بهتری ایجاد می‌کنند. رابط کاربری باید شفاف و قابل فهم باشد تا کاربران بتوانند به سرعت به اهداف خود برسند.
یکپارچگی: تمام اجزا و عناصر رابط کاربری باید با یکدیگر هماهنگی داشته باشند و یک واحد یکپارچه تشکیل دهند. استفاده از یک طرح رنگی، فونت‌های یکسان و استایل‌های مشابه به یکپارچگی ظاهری کمک می‌کند.
چالش‌های طراحی رابط کاربری
تنوع دستگاه‌ها و پلتفرم‌ها: با توجه به وجود انواع دستگاه‌های الکترونیکی و پلتفرم‌ها، طراحی رابط کاربری باید به‌طور خودکار واکنش‌گرا باشد تا در تمام ابعاد نمایشگرها به خوبی عمل کند.
همخوانی با محتوا: طراحی باید با محتوای ارائه شده همخوانی داشته باشد و از ایجاد اشتباهات در تفاهم محتوا جلوگیری کند.
نیازهای مختلف کاربران: کاربران با تجربه‌های متفاوتی وارد یک وبسایت یا اپلیکیشن و … می‌شوند. طراحی رابط کاربری باید به گونه‌ای باشد که هر کاربری بتواند به راحتی در سیستم مربوطه تعامل کند.
راهنمایی‌های عملی برای طراحان UI
تحقیق و تجزیه و تحلیل: شناخت دقیق نیازها، خصوصیات و توقعات کاربران از محصول، اولین گام مهم در طراحی رابط کاربری است.
استفاده از الگوهای طراحی: الگوهای طراحی معمولاً تجربه‌های کاربری مثبتی را ارائه می‌دهند؛ از این الگوها بهره ببرید. در کنار این الگوها، از نوآوری‌های خلاقانه نیز در طراحی‌های خود بهره ببرید.
تست و بازخورد: پس از طراحی اولیه، تست‌های کاربری انجام دهید و بازخورد کاربران را جمع‌آوری کنید تا بهبودهای لازم را اجرا کنید.
بهترین ابزارهای طراحی رابط کاربری (UI)
در طراحی رابط کاربری (UI)، استفاده از ابزارهای مناسب می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین نتایج را به دست آورید. در ادامه، به برخی از بهترین ابزارهای طراحی UI اشاره خواهم کرد:
نرم‌افزار “Sketch” یک ابزار معروف در زمینه طراحی رابط کاربری (UI) برای سیستم‌های عامل macOS است. این نرم‌افزار به طراحان و توسعه‌دهندگان کمک می‌کند تا طرح‌های ظاهری زیبا و کارآمد برای برنامه‌ها و وب‌سایت‌ها ایجاد کنند. مختص سیستم عامل macOS است و برای ویندوز مستقیماً پشتیبانی نمی‌شود، اما می‌توانید از راهکارهای مانند ماشین‌های مجازی یا ابزارهای شبیه‌سازی از آن در ویندوز استفاده کنید.
Adobe XD یک ابزار معروف و قدرتمند برای طراحی و پروتوتایپ‌سازی رابط کاربری است. این ابزار از ابتدای طراحی تا مراحل پروتوتایپ‌سازی و تست کاربری را پشتیبانی می‌کند.
Figma یک ابزار طراحی آنلاین است که به کاربران اجازه می‌دهد تا به صورت همزمان و در زمان واقعی روی پروژه کار کنند. این ابزار دارای امکانات متنوعی برای طراحی و پروتوتایپ‌سازی است.
InVision یک ابزار پیشرو در زمینه پروتوتایپ‌سازی و تجربه کاربری است. از طریق InVision، می‌توانید پروتوتایپ‌های تعاملی ایجاد کنید و تست کاربری انجام دهید.
Axure RP ابزاری قوی برای طراحی پروتوتایپ‌های پیشرفته و تعاملی است. این ابزار به شما امکان می‌دهد پروتوتایپ‌های پیچیده با تعاملات متنوع و متعدد ایجاد کنید.
Proto.io ابزاری برای ایجاد پروتوتایپ‌های تعاملی و تست کاربری می‌باشد. با استفاده از این ابزار، می‌توانید تجربه کاربری مختلف را با اجزای تعاملی ایجاد کنید.
Marvel ابزاری ساده و کاربرپسند برای طراحی پروتوتایپ‌ها و اشتراک‌گذاری آنها با تیم یا مشتریان است. این ابزار به شما امکان می‌دهد به سرعت پروتوتایپ‌های تعاملی ایجاد کنید.
هر کدام از این ابزارها دارای ویژگی‌ها و قابلیت‌های خاص خود هستند و انتخاب بهترین ابزار بستگی به نیازها و ترجیحات شما دارد. با ترکیب چندین ابزار مختلف، بهترین نتیجه را به دست آورید.
خدمات ما برای طراحی رابط کاربری چیست؟
- تحقیق و تجزیه و تحلیل
- طراحی اجزا و واسط‌های کاربری
- پروتوتایپ‌سازی
- تعیین استایل و دستورالعمل‌های طراحی
- توسعه رابط کاربری
- تست کاربری و بهبود
۵ اصل اساسی برای طراحی یک UI منحصربفرد
با توجه به توضیحات ارائه شده، عوامل کلیدی و مؤثر در طراحی رابط کاری عبارتند از:
- اصل ساختار: طراحی باید با هدف مشخصی انجام شود؛ همچنین طراح باید با قرار دادن مسائل مرتبط در کنار یکدیگر و جدا کردن مسائل غیرمرتبط، به یک مدل ساختاری و منطقی برسد.
- اصل سادگی: هدف اصلی طراحی رابط کاربری، ساده‌سازی فرآیندهای پیچیده و ارائه آنها به کاربر به صورت قابل فهم و مطلوب است. UI باید میانبرهایی را برای دسترسی آسان به امکانات فراهم کند.
- اصل پدیداری: طراحی باید تمامی اطلاعات مربوط به یک فرآیند را جمع‌آوری کرده و در اختیار کاربر بگذارد. در عین حال اطلاعات غیرضروری باید حذف شوند تا از ایجاد سردرگمی جلوگیری شود.
- اصل بازخورد: لازم است طراحی رابط کاربری به گونه‌ای انجام شود که به زبانی ساده و قابل فهم، کاربر را از تغییرات در وضعیت، خطاهای احتمالی و حالت‌های استثنا آگاه سازد.
- اصل تحمل: طراحی باید انعطاف پذیری و تحمل بالایی داشته باشد تا حدالامکان از بروز مشکلات جلوگیری کند. در مواقع خطا، امکان بازگشت‌پذیری و تصحیح وضعیت می‌تواند به کاهش هزینه‌های خطا و اشتباهات پیش آمده کمک کند.
حرف آخر
طراحی رابط کاربری به عنوان پل ارتباطی بین انسان و فناوری، نقش مهمی در تجربه کاربری بازی می‌کند.
با توجه به اینکه تقاضا و درخواست از جانب کارفرماها برای این پست شغلی بسیار بالا است، شما به راحتی می‌توانید وارد بازارکار شوید. تنها کافیست در دوره‌های آموزشی، مهارت‌های لازم را به دست آورده و تخصص خود را تقویت کنید. توصیه می‌کنیم حتماً برای خود نمونه کار تهیه کنید.
نویسنده: دکتر آرش سلطانعلی